Wady serca nabyte, w przeciwieństwie do wrodzonych, rozwijają się w ciągu życia człowieka. Mogą być wynikiem różnych czynników, takich jak przebyte infekcje, choroby autoimmunologiczne, miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze. Zrozumienie przyczyn, objawów i dostępnych metod leczenia jest kluczowe dla zachowania zdrowia i dobrej jakości życia.
Przyczyny powstawania wad serca nabytych
Najczęstsze przyczyny nabytych wad serca obejmują chorobę wieńcową, która prowadzi do niedokrwienia mięśnia sercowego i może skutkować uszkodzeniem zastawek lub osłabieniem jego funkcji. Nadciśnienie tętnicze zmusza serce do cięższej pracy, co z czasem może prowadzić do przerostu lewej komory i jej niewydolności. Gorączka reumatyczna, choć obecnie rzadsza w krajach rozwiniętych, nadal stanowi istotną przyczynę uszkodzenia zastawek, szczególnie mitralnej i aortalnej. Infekcyjne zapalenie wsierdzia to stan, w którym drobnoustroje atakują zastawki serca, prowadząc do ich destrukcji. Inne czynniki ryzyka to cukrzyca, wysoki poziom cholesterolu, otyłość oraz palenie tytoniu.
Rodzaje wad serca nabytych
Wady serca nabyte dzielą się głównie na wady zastawkowe i wady spowodowane chorobami mięśnia sercowego. Wady zastawkowe charakteryzują się nieprawidłowym funkcjonowaniem jednej lub więcej z czterech zastawek serca: aortalnej, mitralnej, trójdzielnej i płucnej. Mogą to być zwężenia (stenosis), które utrudniają przepływ krwi, lub niedomykalności (regurgitation), które powodują cofanie się krwi. Najczęściej dotyczą one zastawki mitralnej i aortalnej. Wady spowodowane chorobami mięśnia sercowego obejmują kardiomiopatie, czyli schorzenia samego mięśnia sercowego, które mogą być wynikiem nadciśnienia, chorób wirusowych, alkoholizmu czy działania niektórych leków.
Objawy sugerujące wadę serca
Objawy wad serca nabytego mogą być zróżnicowane i zależą od rodzaju i stopnia zaawansowania wady. Duszność, początkowo pojawiająca się podczas wysiłku, a później także w spoczynku, jest jednym z najczęstszych symptomów. Kołatanie serca, czyli odczuwanie nierównomiernego lub szybkiego bicia serca, również może wskazywać na problem. Ból w klatce piersiowej, przypominający dławicę piersiową, może towarzyszyć niektórym typom wad. Obrzęki nóg i stóp, wynikające z zastoju krwi w krążeniu żylnym, są kolejnym niepokojącym sygnałem. Zmęczenie, zawroty głowy, omdlenia i trudności z koncentracją to inne możliwe objawy wskazujące na niewystarczające dotlenienie organizmu.
Diagnostyka wad serca
Podstawą diagnostyki jest wywiad lekarski oraz badanie fizykalne, podczas którego lekarz osłuchuje serce w poszukiwaniu nieprawidłowych szmerów. Kluczowym badaniem jest echokardiografia, czyli ultrasonografia serca, która pozwala ocenić budowę i funkcję zastawek, wielkość jam serca oraz siłę skurczu mięśnia sercowego. Elektrokardiogram (EKG) może wykazać zaburzenia rytmu serca lub cechy przerostu komór. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie badania wysiłkowego, holterowskiego monitorowania EKG lub tomografii komputerowej (TK) czy rezonansu magnetycznego (MRI) serca.
Leczenie wad serca nabytych
Metody leczenia zależą od rodzaju i ciężkości wady. Leczenie zachowawcze obejmuje stosowanie leków, takich jak diuretyki (wspomagające usuwanie nadmiaru płynów), beta-blokery (zwalniające akcję serca), ACE-inhibitory (obniżające ciśnienie krwi) czy leki przeciwzakrzepowe. W przypadku wad zastawkowych, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy lub gdy wada jest ciężka, rozważa się leczenie operacyjne. Polega ono na plastyce zastawki, czyli jej naprawie, lub wymianie zastawki na sztuczną (mechaniczna lub biologiczna). W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszą się metody małoinwazyjne, takie jak przezskórna implantacja zastawki aortalnej (TAVI) czy przezskórna plastyka zastawki mitralnej (MitraClip).
Profilaktyka i styl życia
Zapobieganie rozwojowi wad serca nabytego polega głównie na kontroli czynników ryzyka. Oznacza to zdrową dietę, bogatą w warzywa i owoce, oraz ograniczenie spożycia soli, tłuszczów nasyconych i cukrów. Regularna aktywność fizyczna jest kluczowa dla utrzymania prawidłowej masy ciała i kondycji serca. Unikanie palenia tytoniu oraz ograniczenie spożycia alkoholu ma ogromne znaczenie. Ważne jest również regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego i poziomu cukru we krwi, a także cholesterolu. Wczesne wykrywanie i leczenie chorób współistniejących, takich jak nadciśnienie czy cukrzyca, znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju wad serca.
Dodaj komentarz